Bij nadere beschouwing blijkt het doopformulier, met de doopvragen aan de ouders voor de doop aan zuigelingen minder vanzelfsprekend en beduidend minder onderbouwd dan weleens gedacht wordt. Sterker nog. Hoe langer je naar de doopleer kijkt, hoe minder er blijkt te kloppen. Aangezien het niet de bedoeling is te dopen uit gewoonte of bijgelovigheid is het van belang alle argumenten voor het dopen van de kleine kinderen eens goed in de Bijbel na te zoeken.
In de Bijbel wordt niet gesproken over een kinderdoop of babydoop, maar veeleer blijkt dat er steeds sprake is van een geloofsdoop of belijdenisdoop. Grootdoop zo u wilt. In verband met bad der wedergeboorte wordt in de Bijbel niet gesproken over besprenkeling. In een Bijbelstudie over de christelijke doop blijkt zelfs de betekenis ervan ook anders dan dat men in het doopformulier leest.
Nergens spreekt de Bijbel erover dat het dopen in de plaats is gekomen van de besnijdenis. Nergens zegt de Bijbel dat de doop teken is van het verbond. Op grond van een enkele tekst spreekt men wel na dat er slechts één doop is. Maar hoe moet dat worden opgevat? De Bijbel zelf noemt er vele. De doop van Johannes, de doop van de Here Jezus, de doop van Christus, de doop in Christus, de doop met de Heilige Geest, de doop in de naam van Jezus en ook de doop met vuur. Wat is de betekenis van dat alles?
Vanuit het doopformulier en de belijdenisgeschriften wordt de indruk gewekt dat de doop pas in het Nieuwe Testament ten behoeve van de kerk is geïntroduceerd , maar het kwam ook in het Oude Testament al voor.
De kerk heeft het tot een doopsacrament gemaakt en verklaart dat de doop het teken is van de inlijving in het Lichaam van Christus. Dat roept weer vele vragen op ten aanzien van de doopvoorwaarden die gesteld worden. Ook roept het vele vragen op ten aanzien van de uitverkiezing. Hoe weet men bij het sacrament van de besprenkeling van zuigelingen immers of zij wel uitverkoren zijn? Of neemt men dit aan totdat anders blijkt? Maar dan was er dus geen echte inlijving en ook geen echte verzegeling. De doopbeloften zijn dan beloften onder niet uitgesproken voorwaarden. Het leidt allemaal tot veel vraagtekens. Hoe moeten wij dit alles zien?
Spreekt de Bijbel erover dat de kinderen met de waterdoop gedoopt worden tot kinderen des verbonds? Worden dopelingen kinderen van het verbond? Is de doop daarvan een teken en zegel? Noemt de Bijbel ergens de verbondsdoop? Waar lezen we dat dan? Zegt de Bijbel ergens dat de doophandeling een verbondsteken is? Nee toch? Wel dat de doop het teken is met Hem begraven te zijn en opgestaan tot een nieuw leven. Het lijkt me duidelijk dat de onderdompelingsdoop dat ook meer illustreerd dan de besprenkelingsdoop. Alleen wat moeten we dan weer denken van een herdoop, de zogenaamde overdoop of wederdoop. Zo zijn er dan vele vragen over dopen te beantwoorden over de vorm: door besprenkeling of door onderdompeling. De zaak blijkt gevoelig te liggen. De typeringen lijken soms als scheldwoorden over en weer te gaan als de één spreekt over een wederdoper en de ander over een pedobaptist.
De Heidelbergse Catechismus spreekt in Zondag 26 (vraag en antwoord 69, vraag en antwoord 70, vraag en antwoord 71) en Zondag 27 (vraag en antwoord 72, vraag en antwoord 73 en vraag en antwoord 74) over de heilige Doop. Het gaat over betekenis van dopen, waarom dopen en wanneer dopen. Wanneer de zuigelingendoop heeft plaatsgevonden is dat voor eens en voor altijd. Is overdopen goed of fout? Van overdopen mag volgens de kerkleer geen sprake zijn. Over wederdopen wordt afkeurend gesproken. De Nederlandse Geloofsbelijdenis zegt het nodige over de wederdoop in Artikel 34. Het klinkt heel stellig, maar klopt dit wel?
Als je het allemaal bij elkaar neemt, is het zeker de moeite waard om alles wat hierover gezegd wordt in de Bijbel na te zoeken. Wat gelooft u zelf? Ik hoop dat het boek mag bijdragen tot het antwoord op deze vragen, door aan de hand van zeer veel citaten te tonen wat de Bijbel over al deze dingen zegt. Onderzoekt dan alle dingen en behoud het goede!
Romeinen 6:3-4
“3 Of weet gij niet, dat wij allen, die in Christus Jezus gedoopt zijn, in zijn dood gedoopt zijn? 4 Wij zijn dan met Hem begraven door de doop in de dood, opdat, gelijk Christus uit de doden opgewekt is door de majesteit des Vaders, zo ook wij in nieuwheid des levens zouden wandelen.” (NBG-vertaling 1951 (NBG), © Nederlands Bijbelgenootschap)
Hierbij een link naar een op YouTube geplaatste uitvoering van het lied ‘Doop’ waarin door Sela wordt gezongen over de Bijbelse betekenis ervan: met de Heer begraven en weer opgestaan!